Page 28 - การค้าชายแดนไทย-ลาว ภายใต้ร่มเงาของเงินบาท

จตุรงค์ บุนนาค

และเงินตู้ ซึ่งมีลักษณะคล้ายเงินฮาง แต่สันเรียบไม่มีขอบดังเช่นเงินฮาง (ธนาคารแห่ง

สปป.ลาว, 2556) เงินพดด้วงที่ใช้กันอย่างแพร่หลายนี้ ได้ก าหนดค่าของเงินตาม

น้ าหนักของเนื้อโลหะเงิน เช่น 1 ชั่งเท่ากับ 20 ต าลึง 1 ต าลึงเท่ากับ 4 บาท 1 บาท

เท่ากับ 4 สลึง 1 สลึงเท่ากับ 2 เฟื้อง 1 เฟื้องเท่ากับ 4 ไพ 1 ไพเท่ากับ 2 กล่ า 1 กล่ า

เท่ากับ 1 กล่อม และ 1 กล่อมเท่ากับ 50 เบี้ย โดยเงินพดด้วงจะมีตราประจ ารัชกาลที่

ผลิตเงินพดด้วงนั้น และเงินดังกล่าวนี้ใช้เรื่อยมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย อยุธยา ธนบุรี และ

รัตนโกสินทร์ จนกระทั่งเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2447 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระ

จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงโปรดให้ประกาศยกเลิกการใช้เงินพดด้วง ให้ใช้ เงินกระดาษ

หลวง และได้ประกาศใช้เมื่อวันที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2445 ซึ่งมี 5 ชนิดราคา ได้แก่ 5

บาท 10 บาท 20 บาท 100 บาท และ 1,000 บาท ควบคู่กับเงินเหรียญ ซึ่งผลิตจาก

โลหะดีบุก หรือทองแดง หรือทองเหลือง ที่ประกาศใช้มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2405 ในสมัย

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นต้นมา โดยก าหนดค่าของเงินขึ้นมาดังนี้ 1

ชั่งเท่ากับ 20 ต าลึง 1 ต าลึงเท่ากับ 4 บาท 1 บาทเท่ากับ 4 สลึง 1 สลึงเท่ากับ 2

เฟื้อง 1 เฟื้องเท่ากับ 2 ซีก 1 ซีกเท่ากับ 2 เสี้ยว 1 เสี้ยวเท่ากับ 2 อัฐ 1 อัฐเท่ากับ 2

โสฬส และ 1 โสฬสเท่ากับ 50 เบี้ย นอกจากโลหะมีค่าที่น ามาใช้เป็นสื่อกลางในการ

ซื้อขายแลกเปลี่ยนสินค้าแล้ว ยังมี เงินเบี้ย (Cowrie Shells) ซึ่งเป็นหอยน้ าเค็มที่

น ามาใช้แทนเงินตราราคาต่ าสุด เบี้ยเหล่านี้พ่อค้าชาวต่างชาติน ามาจากหมู่เกาะ

มัลดีฟ ประเทศอินเดีย และเกาะตอนใต้ของฟิลิปปินส์ เบี้ยหอยนี้มีมูลค่าไม่แน่นอน

ขึ้นอยู่กับปริมาณในตลาดจึงไม่เป็นที่นิยม จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2405 จึงได้มีการผลิต

เหรียญโลหะ จึงท าให้บทบาทของเงินเบี้ยลดลงและหายไปจากการค้าในที่สุด

นอกจากนี้แล้วยังมี เงินปี้ (Gambling Tokens) เป็นเครื่องหมายใช้แทนเงินตราใน

บ่อนการพนัน เพราะเกิดจากการขาดแคลนเงินเหรียญทองแดงและดีบุก ช่วง

การค้าชายแดนไทย-ลาว ภายใต้ร่มเงาของเงินบาท 17